اُسکُل یا اُسکول یعنی چه؟
در یکی از فیلم های سینمایی ایران هنرپیشه ای (شاید مهران مدیری) به شوخی گفت:
«اسکول پرنده ای است که یادش می رود دانه هایی را که برای زمستان جمع کرده کجا گذاشته است.»
خنده دار یا گریه دار این است که بخش بزرگی از مردم این شوخی را باور کردند، تا جایی که شخصی باذوق پرنده ای به نامِ طوطی دریایی یا پافین را دید که چهره ای بامزه دارد و نوشت که اُسکول این است. از اینجا به بعد دیگر عدّۀ بیشتری باور کردند.
دربارۀ اسکول خیالی چنین نیز گفته اند:
هنگام لانه سازی فراموش می کند که لانه اش را کجا ساخته است، و اگر از لانه بیرون بیاید راه بازگشت را پیدا نمی کند.
امّا اُسکول در اصل چیست؟
این واژۀ عامیانۀ جدیدِ فارسی، برگرفته از واژۀ عُثکول یا أثکول به معنای خوشۀ درخت خرما باشد.
در لغتنامۀ لِسانُ العرب، دربارۀ آن چنین آمده است:
هرچه از پشم، مو یا زینت آویزان شود و در هوا تکان بخورد.
در لغتنامۀ دهخدا نیز معنایش «خوشۀ درخت خرما» است.
عثکول خشک که خرمایش را چیده اند برای سرگرم کردن بچه ها در جایی آویزان می کردند و کم کم این خوشۀ خشک شروع به چرخیدن در هوا می کرد و کودکان دور آن می چرخیدند و سرگرم می شدند.
احتمالاً این واژه توسّطِ طلبه‌های حوزه‌های علمیه عراق مانند نجف که در عراق تحصیل کرده‌اند به فارسی راه یافته و چون هموزن با واژه‌ای بی‌ادبانه (ک--ل) بود جای آن را گرفته است.
بعدها شخصی خوش ذوق پیدا شد و واژۀ «شنقل» را نیز به شوخی ساخت که پرنده ای است که غذایش را به اسکل می دهد برایش نگه دارد.
شخصی دیگر پرنده‌ای را با ظاهری خنده‌دار یافت و آن را به اسکل نسبت داد. این بار شمار کسانی که داستانِ دروغین را باور کردند بیشتر شد.
