آستارا بندری زیبا در استان گیلان است.
چند نظر در بارۀ ریشۀ نام آستارا هست که نخستین آنها منطقیتر و معروفتر است.
- دراین منطقه مردابها بسیاری بود و کاروانهایی که از آنجا میگذشتند باید آهسته از آن میگذشتند و آن منطقه را «آسته رو» یا «آهسته رو» خواندند که کمکم به «آستارا» تبدیل شد. نام «اوسته رو» یا «هوسته رو» تالشی با گذر زمان تبدیل به آستارا شده است.
- برخی گویند: در این منطقه ابر بسیار است و مردم در شب با دیدن ستارهها به هم با عبارت «آی ستاره» خبر میدادند.
- آستارا از پیوند واژههای تالشی «اُ : آب» + «ستو : ساحل» + راو : راه» ساخته شده است و معنای آن «راهی در کنار آب» است. کاربرد این نام نیز وجود جادّهای باریک در ساحل منطقه پیش از ایجاد جادّههای کنونی است.
- نام آستارا از نام استر Ester نام دختر یهودی و همسر شاهزاده کیخسرو اخذ شده است.
- آستارا از واژه «استر رو» به معنای «گذر با اِستَر» است و دلیل آن بسیاریِ گذر از این منطقه با استر بوده است.
آستارا در کتاب حُدودُ العالَم (نوشته 372 هجری قمری) به شکل استراب نوشته شده است.
بیشتر نویسندگان بعدی مانند علی بن شمس الدین بن حاجی حسین لاهیجی و عبدالفتاح فومنی و میرخواند، نام این شهر را آستارا نوشتهاند. از نظر تاریخی قدیمیترین تاریخنویسی که از آستارا نام برده‌است «ظهیرالدین مرعشی» است. وی در کتاب گلستان و دیلمستان سه بار این محل را به نام «آستارا» و یک بار به نام«آستاره» آورده‌است.
حمدالله مستوفی در نزهةالقلوب (نوشته ۷۳۰ هجری قمری) می نویسد: گیلان از اقلیم چهارم است و در کنار دریای مازندران قرار دارد. اسپهبد (آستارا) شهری متوسّط است و حاصلش غلّه، برنج و میوه میباشد.
تنها در«صریح الملک» که دربارۀ موقوفات مزار شیخ صفیالدین اردبیلی است، این نام به شکلهای اصطاراب و استاره دیده می‌شود که دو صورت نخست با شکل نام بُرده در حُدودُ العالَم نزدیک است.
