اِشتِهارد یکی از شهرهای استان البرز و از شهرهای باستانی ایران است. زبان مردم اشتهارد تاتی است که بازماندۀ زبان کهن ماد یا زبان آذری است. دربارۀ ریشۀ نام آن کم پژوهش شده است و نظریّات گوناگونی وجود دارد:
- نام اشتهارد آمیزهای از دو بخش «اشته» و «ارد» است؛ در زبان تاتی اشتهارد، اِشْتَ یعنی ایستادن و ارد در زبان پهلوی یعنی مقدس؛ مانند اردکان: معدن مقدّس، اردستان: سرزمین مقدّس، اردشیر: شهریار مقدّس، اردبیل: شهر مقدّس. اشتهارد ایستگاه یا سکونتگاه مقدّس است.
- نام اشتهارد در اصل «اشترده» بوده که گونهای از واژۀ «استرده» است و «سترده» به معنای صاف و هموار و بیدرخت است. مردم اشتهارد بیشتر نام شهرشان را «اشتارد» تلفظ می‌کنند.
- نام اشتهارد یا اشتارد باید آمیزهای باشد از اشتار که در پهلوی به معنای خنجر است و حرف «د» که کوتاه شدۀ ده است. یعنی روستایی که جای ساخت خنجر است.
جالب است که در زبان آلمانی واژۀ Echt hart به معنای «واقعا دشوار» است. البتّه ربطی به اشتهارد ندارد.
