چَلَبی: در تُرکی با تلفّظِ «چِلِبی» به معنای «آقا، سَروَر» است؛ امّا آشکار نیست ریشۀ این واژه به چه زبانی است.
برخی گویند: در زبانِ «سُریانی» این واژه از «چلیپا» به معنای «صَلیب» گرفته شده است.
«ابن بَطوطه» می‌نویسد: «چلبی» به زبانِ روم معادل عبارت سَیِّدی در عربی است.
گروهی بر این باورند که «چلبی» از واژۀ «چَلَب» یعنی نامِ خدا در ترکی و پسوند نسبتِ «ی» در فارسی و عربی ساخته شده است.
«چَلَبی» از لقب‌های روزگارِ امپراتوریِ عُثمانی بود. «چَلَبی» در تُرکی به معنای «باسواد» بود که بعدها واژۀ «اَفَندی» جایش را گرفت. تا زمان «سلطان محمّد فاتح» این لقب به شاهزاده‌ها داده می‌شد؛ امّا پس از آن به شیخ‌های طریقت «مولویّه»، نامِ «چَلَبی» داده شد. در عراق نیز گروهی «چَلَبی» نام دارند که عرب و شیعه مذهب‌اند. خاندانِ «چَلَبی» در تُرکیه خود را از تبار «بَهاءُ الدّین» فرزندِ «مولوی» می‌دانند.
در گویش عامیانۀ برخی کشورها مانند عراق به سگ چَلِب گفته می‌شود که فصیحِ آن کَلْب است و ربطی به این نام ندارد.
