ریشه نام آشتیان

در ریشه­یابی نام آشتیان چندین سخن گوناگون وجود دارد:

1. گروهی گویند: واژه آشتیان نـمایانگر پرستشگاه و قربانگاه است و پیوند «آ + یَشت + یـ + ان» است؛ «یَشت» به معنای پرستش، قربانی، دعا و سرود مذهبی، «یـ» حرف میانجی برای سادگی تلفّظ و «ان» پسوند نسبت است. یَشت واژه­ای است اوستایی از ریشۀ «یسنا» به معنای ستایش، نیایش، پرستش و قربانی کردن.؛ وجود آتشکده­های بسیار در این منطقه که مهم­ترین آنها آتشکدۀ وره بوده است؛ نشان می­دهد که این شهر در گذشته پرستشگاه و جایگاه قربانی بوده است. تاریخ این شهرستان به پیش از اسلام می­رسد و تا سدۀ هشتم هجری این منطقه بخشی از استان کوهستان (جِبال) بود که عراق عَجَم نامیده می­شد.
2. گروهی گویند: شهر آشتیان در آغاز اَبْـرَشْتِـگان نام داشت، سپس تحت تأثیر عربـی اَبْرَشْتِجان نام گرفت؛ همین نام بعدها به صورت آشتیان درآمد. نام ناحیه‌ای که آشتیان در آن قرار دارد در قدیم وَرَه (وَرَّه) بوده‌است.

سخن نخست درست­تر و خِرد­پسندانه­تر می­نـماید.