ریشۀ واژۀ اِبریق چیست؟

ابریق عربی شدۀ آبریز است و آبریز نوعی پارچ آبخوری بوده. این واژه پس از ورود به عربی ابریق شد. این واژه به صورت جمع (أباریق) در قرآن هم به کار رفته است.

ابریق می مرا شکستی ربّی            بر من در عیش من ببستی ربّی      خیام     

ریشۀ اصطلاح آب زیرکاه چیست؟

این اصطلاح دربارۀ کسی به کار می ­رود که با حقّه­ ای دیگران فریب دهد.

در مسیر حرکت افراد چاله ­ای می­ کندند و در آن آب می­ ریختند یا اینکه چاله ­ای وجود داشت که به خاطر باران پر شده بود؛ آن­گاه روی چاله را کاه می ­ریختند تا معلوم نشود. رهگذر بینوا به خیال اینکه دارد روی کاه پا می­ گذارد بر چاله پا می­ نهاد و در آن می­ افتاد.

از سوی دیگر در گذشته یکی از ترفندهای جنگی آن بود که در مسیر حرکت دشمن باتلاق ­هایی پر از آب بکنند و رویش را با کاه و علف بپوشانند تا دشمن هنگام عبور در آنها بیفتد و غرق شود.

ریشۀ ضرب المثل آب پاکی روی دستش ریخت.

آب از مطهِّرات است. برخی چیزهای نجس را باید بیش از سه بار شست تا پاک شود. آخرین آب، آب پاکی است که شخص به پایان راه تطهیر می­رسد. به آب آخر که ناپاکی را کاملاً از بین می برد، در اصطلاح شرع اسلام آب پاک می­گویند، زیرا هنگامی ریخته می­شود که جای نجس کاملا پاکیزه شده است.

همان­گونه که در اصطلاح اسلام آب آخر یعنی آب پاک چیز ناپاک را کاملاً پاک می کند، مردم نیز حرف آخر را که امید کسی را به کلّی از میان ببرد و موجب شود که دیگر دنبال حرف یا کاری را نگیرد، به آب پاک همانند کرده­اند و عبارت «آب پاکی روی دست کسی ریختن» را به معنای ناامید ساختن حتمی کسی به کار می برند.